GECEYE ÖVGÜLER Novalis

Yayın Evi: İş Bankası Yayınları
Basım Yılı: 2010
Sayfa Sayısı: 42

Geceye Övgüler, Avrupa'da materyalist tapınmaların yoğunlaştığı 18. yüzyıl sonlarında yazılmış, çağın ruhuna uzak bir metin. Novalis'in, nişanlısı Sophie'nin ölümünün ardından kaleme aldığı bu şiirsel ağıt, gece ve gündüzün kıyası üzerinden kişisel ve evrensel acıları incelikle tasvir ediyor. Metinleri* Almanca aslından çeviren Ahmet Cemal, kitabı önsözünde iyi bir şekilde, şöyle tanımlamış: ' Bu eserinde Novalis, asıl insan zamanı'nı gecede arar; bir ölüm özlemine dönüşen ve aşktan dolayı duyulan acı ise bir yandan yaşamla, bir yandan da öbür dünyayla karşılaştırılır.'

Her ne kadar 'çeviri şiir' nüfuz etmesi emek isteyen bir metin türü olsa da Novalis'in acıyı anlatışındaki güzellikten etkilenmemek olası görünmüyor. Gece konusunda da şairle aynı fikirde olunca yazdıklarından zevk almamak benim için söz konusu değildi, elbette.


Deha, yalnızca düşünce tarihine ait değil, fakat aynı zamanda, dahası her şeyden önce, biyolojik bir olgudur: Bu durumun simgesi olan olağandışı yazgılar, kendilerinden sonra yaşayanlar bağlamında hep en derin ilgiyi uyandırmışlardır. Yakın Alman düşünce tarihinde Hölderlin, Novalis ve Nietzsche, bu yazgıların en soylularıdır. Hölderlin ve Nietzsche, yaşam artık kendileri için olanaksızlaştığında, deliliğe çekilirken, Novalis ölüme çekilir; ancak bu, kendini dehaya çok sıkı ve zorla benimseten, intihar biçiminde bir ölüm değildir; Novalis, kendini bilerek içinden yakar - bu, büyülü, erken gelen, çiçekler açan ve olağanüstü üretken bir ölümdür; çünkü şairin özellikle bu tuhaf sonu, ölümle olan olumlu, büyülü, olağandışı ilişkisi, onun en güçlü etkisine de kaynaklık eder. Bu etki, düşünce yaşamımızın yüzeyinin bize sezdirebileceğinden çok daha derindir.  
[Hermann Hesse]

Hermann Hesse Okumaları esnasında Novalis'in bu kitabını  da okumuştum. Hesse'in satırlarında bu, Romantizm'in en önemli Alman şairinden sık sık bahis açıldığını görmek de ayrıca hoş bir tesadüf oldu.

*Novalis'in bu yazıtına dair bilinen iki metin, Athenäum metni (düzyazı şiir) ve düzeltmelerden sonra yayınlanmış elyazısı metin, Almanca asıllarıyla beraber İş Bankası Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi'nden çıkan kitapta bulunuyor.